ΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΤΟΥ 1940 (Γ. Ν. Παπαθανασόπουλος) Τότε μέσα σὲ δυσκολίες, ταλαιπωρίες καὶ στερήσεις οἱ Ἕλληνες ἔκαμαν Χριστούγεννα μὲ Χριστό.
Τὰ Χριστούγεννα τοῦ 1940
Τοῦ Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

Τὰ Χριστούγεννα τοῦ 1940 ἦσαν μέσα στὸν πόλεμο. Τότε ποὺ οἱἝλληνες βίωσαν τὴ σὲ βάρος τους ὕπουλη ἐπίθεση τῶν φασιστῶν τῆς Ἰταλίας. Τότε ποὺ τὸἄδικο γιγάντωσε τὴ θέλησή τους καὶἀνέτρεψε τὴ λογική τῆς στρατιωτικῆς ἰσχύος. Τότε μέσα σὲ δυσκολίες, ταλαιπωρίες καὶ στερήσεις οἱ Ἕλληνες ἔκαμαν Χριστούγεννα μὲ Χριστό.
Ἔγραψε ἡ «Ἑστία» στὶς 24 Δεκεμβρίου 1940, στὸ πρωτοσέλιδο κύριο ἄρθρο της: «Ἡἑορτὴ τῶν Χριστουγέννων, μεγάλη τοῦ Χριστιανισμοῦ ἑορτή, ἡμέρα τῆς εἰρήνης, τῆς ἐλπίδος καὶ τῆς χαρᾶς, εὑρίσκει τὸν κόσμον, σχεδὸν ὁλόκληρον, βυθισμένον εἰς τὴν φρίκην, τὸ πένθος καὶ τὴν ὀδύνην μίας τρομερῆς ἀνθρωποσφαγῆς… Οὕτως, αὔριον ἡ μεγάλη τῆς Χριστιανωσύνης ἑορτή, ἡἡμέρα τῆς γεννήσεως τοῦ εἰρηνοποιοῦ Θεανθρώπου, θὰ ἑορτασθῆ καὶ εἰς τὴν ἰδικήν μας Πατρίδα μὲ τὴν σκέψιν ὅλων ἐστραμμένην πρὸς τοὺς ἀγωνιζομένους καὶ διακινδυνεύοντας καὶ ταλαιπωρουμένους ἀδελφούς, μὲ τὴν ψυχὴν ὅλων συνεχομένην ἀπὸ τὴν συνείδησιν ὅλης τῆς θυσίας, τοῦ πένθους, τοῦ πόνου, ποὺ συνεπάγεται μαζῆ μὲ τοὺς θριάμβους καὶ τοὺς ἡρωισμούς του ὁ πόλεμος….
 
Μὲ τὴν βοήθειαν τῆς Παναγίας, διὰ τὴν δόξαν τοῦ Παντοδυνάμου Θεοῦ καὶ διὰ τὴν πλήρη ἐπικράτησιν τῶν κηρυγμάτων τοῦ μονογενοῦς Του Υἱοῦ, μάχονται, θυσιάζονται, ὑποφέρουν οἱ Ἕλληνες πολεμισταί. Καὶἔχουν ὅλοι τὴν ἀκράδαντον πεποίθησιν, ὅτι οἱ κόποι, οἱ μόχθοι, οἱ κίνδυνοι καὶ αἱ θυσίαι των θὰ συντελέσουν, ὥστε νὰ ἀνατείλη τὸ ταχύτερον ἡ νέα πανένδοξος καὶ εὐτυχισμένη ἡμέρα τῆς εἰρήνης καὶ τῆς χαρᾶς, καθ’ ἣν στρατιαὶ οὐρανίων θὰ αἰνοῦν τὸν Κύριον καὶ θὰ ψάλλουν “Δόξα ἐν Ὑψίστοις Θεῷ καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία”».
Σὰν ἀπὸ θαῦμα τὶς ἡμέρες ἐκεῖνες τοῦ Δεκεμβρίου 1940 ἔριχνε τόσο χιόνι, ποὺ σταμάτησε ἀναγκαστικὰὁ πόλεμος στὴν Πίνδο. Ὁ Ἄγγελος Τερζάκης γράφει σχετικά: «Στὴ ζώνη τοῦ Β´ Σώματος Στρατοῦ, ὅπου οἱ ἐπιχειρήσεις ἀπὸ τὶς 24 Δεκεμβρίου εἶχαν ἀνασταλεῖ ἐξ αἰτίας τῆς βαρυχειμωνιᾶς, ξανάρχισαν μόλις ὁ καιρὸς ἔπιασε κάπως νὰ καλλιτερεύει, δηλαδὴ στὶς 30 Δεκεμβρίου…» (Βλ. σχ. Ἄγγ. Τερζάκη «Ἑλληνικὴ Ἐποποιΐα 1940-1941», ΓΕΣ, Ἔκδοση 2η, 1990, σελ. 150).
Σ’ αὐτὲς τὶς βαρύτατες καιρικὲς συνθῆκες ὁ ὑπαξιωματικὸς Κωνσταντῖνος Τσελέκας περιγράφει τὸ πῶς πέρασαν οἱ φαντάροι τὰ Χριστούγεννα τοῦ 1940. Καθισμένοι σκυφτοὶ μέσα σ’ ἕναν ἀχυρώνα σκοτεινό, ἐνῶ ἔξω τὸ σκοτάδι μὲ τὴν χιονοθύελλα ἀγριεύουν περισσότερο τὴ νύχτα, ἀναζήτησαν νὰ γιορτάσουν μὲ κάποιο τρόπο τὰ Χριστούγεννα. Ἕνας στρατιώτης βρῆκε στὸ γυλιό του ἕνα περιοδικὸ μὲ ἐξώφυλλο μίαν εἰκόνα τῆς βρεφοκρατούσας Παναγίας. Μπροστά της ἔφτιαξαν ἕνα αὐτοσχέδιο καντήλι – ἕνα κονσερβοκούτι ποὺ τοῦ᾽βαλαν λίγο λάδι καὶ μὲ φυτίλι ἀπὸ μπαμπάκι ἀτομικοῦ ἐπιδέσμου – καὶ κάθισαν γύρω της ὅλοι καὶ ἄρχισαν νὰ ψέλνουν ὅποιους ὕμνους ἤξεραν γιὰ τὰ Χριστούγεννα. Ὅταν τελείωσαν δὲν ἔνιωσαν χορτάτοι πνευματικὰ καὶ συμφώνησαν νὰ ξυπνήσουν στὶς 3 μετὰ τὰ μεσάνυχτα καὶ νὰ ξαναψάλουν. Δὲν ἤξεραν καὶ τί τοὺς περίμενε, ὅταν
«Αἵ ! παιδιὰ ὥρα εἶναι!» ἀκούστηκε μέσα στὸν ὕπνο τους μία φωνή, ποὺ τοὺς ἔκανε νὰ πεταχτοῦν ἐπάνω. Ἔριξαν στὴν πλάτη τους τὴ χλαίνη καὶ μπροστὰ στὸ εἰκόνισμα καὶ στὸ λιγοστὸ φῶς τοῦ καντηλιοῦ ἄρχισαν πάλι νὰ ψέλνουν ὅ, τι θυμόνταν γιὰ τὴ Γέννηση τοῦ Χριστοῦ. Καὶ σημειώνει ὁ ὑπαξιωματικὸς Κων. Τσελέκας: «Οὐδέποτε στὴ ζωή μας νοιώσαμε τέτοια θρησκευτικὴ κατάνυξη, ὅση ἐκείνη τὴ βραδιὰ μέσα στὸν ἀχυρώνα… Μὲ μία χειραψία καὶ μὲ μίαν εὐχὴ στὰ χείλη “καὶ τοῦ χρόνου μὲ τὴ νίκη, παιδιά, στὰ σπίτια μας”, τελειώσαμε τὴν προσευχή μας. Βωβοὶ μέσα στὴν κουβέρτα, ἐνῶ κυλοῦσε ἀπὸ τὰ μάτια ἕνα δάκρυ ἀναμνήσεων ὁρκιζόμαστε ἀκόμη μία φορὰ νὰ θυσιαστοῦμε γιὰ τὴν Πίστη τοῦ Χριστοῦ καὶ γιὰ τὴν τιμὴ τῆς Πατρίδας μας… Ἀξέχαστα θὰ μᾶς μείνουν τὰ Χριστούγεννα τοῦ 1940». (ἈπὸἘφημ. «Ἐκκλησία», ἀρ. 3, 1941. Ἀναδημ. εἰς Τόμο Κ. Ν. Χατζηπατέρα καὶ Μαρ. Φαφαλιοῦ «Μαρτυρίες 40-41», Κέδρος, Ἀθήνα, 4η Ἔκδ., 2005).      
Τὰ Χριστούγεννα τοῦ 1940 ἔμειναν ἀλησμόνητα στοὺς πολεμιστὲς – ἥρωες τοῦ ἑλληνοϊταλικοῦ πολέμου. Τὰ ἔζησαν μὲ τὴν ψυχή τους γεμάτη Χριστό. Ἐμεῖς λησμονήσαμε τὰ Χριστούγεννα τοῦ 1940 καὶ τὸν Χριστό. Μόνο τὸ ὄνομα τῆς ἑορτῆς ἔχει μείνει, γιατί ἔχει καταντήσει σῆμα ἐμπορικό, ποὺ τὸ διατηρεῖ ἡ ἀγορά… Στὰ Χριστούγεννα τοῦ 1940 μεγαλουργούσαμε καὶ ὅλοι μιλοῦσαν ἐπαινετικὰ γιὰ ἐμᾶς. Στὰ Χριστούγεννα τοῦ 2015 εἴμαστε βυθισμένοι στὴν παρακμὴ καὶ ὅλοι μᾶς οἰκτίρουν ἢ μᾶς εἰρωνεύονται… Καιρὸς εἶναι νὰ ἀντιμετωπίσουμε τὶς ἀντιξοότητες μὲ ἦθος, ἀξιοπρέπεια καὶ γενναιότητα. Ἔτσι θὰ γίνουμε πάλι ἀντάξιοι τῆς Ἱστορίας μας.-